ريشه پـيدايش جشنهاى

چهارشنبه ســورى و

نـــــوروز

  ساليان متمادى استكه شوونيستهاى حاكم بر ايران با اعمال سياستهاى بغايت ارتجاعى و ناسيوناليسم كور عليه ملل غيرفارس به وارونه جلوه دادن حقايق تاريخى دست مى يازند. آنان با جازدن آثار مدنى و فرهنگـى ملل غيرفارس يعنى عصاره فرهنگـى آن ملتها را كه در طول اعصار از سوى اجدادشان آفريده شده و جزء گنجينه هاى تاريخيشان گرديده بنام  ايران و ايرانى بزرگترين ستم ملى را اعمال كرده و ميكنند. آنها با قدغن كردن آموزش ملل غيرفارس بزبان مادريشان باعث بيخبر ماندن فرزندان آنان از تاريخ و فرهنگشان  ميشوند. وقتى پاى موسيقى بميان آيد موسيقى فارسى را بنام موسيقى اصيل ايرانى جا ميزنند و موسيقى ملل ديگر را موسيقى محلى ايرانى!! جا ميزنند وهكذا. انديشمندان فرزندان ملل غيرفارس ايران منجمله تركمنها با هوشيارى تمام با اين حيله شوونيستها مقابله كرده، سعى ميكنند با شناختن و شناساندن فرهنگ اصيل خويش از اين مهلكه نجات يابند.

   ما در اين مقاله به ریشه پیدایش جشن چهارشنبه سورى و نوروزاشاره ميكنيم. جشنها و مراسمى كه ما توركمنها نيز در آفرينش و تـقديم آن به جامعه بشرى سهم بسزايـى ايفا كرده­ايم، جشنها و مراسمى كه ريشه پيدايش آنها به بيش از 5000 سال قبل يعنى به دوران توركان سومر بازميگردد.

1- ريشه پيدايش جشن چهارشنبه سورى:

    احترام به آتش در نزد توركان از آنجمله توركمنها سابقه بسيار قديمي داشته و يادمانهاى آن تا به امروز در بين ما بخوبى حفظ 
گشته است. ضرب­المثلهاى گوناگونى چون "اود آستيندا بلا قالماز

1- ريشه پيدايش جشن چهارشنبه سورى:

    احترام به آتش در نزد توركان از آنجمله توركمنها سابقه بسيار قديمي داشته و يادمانهاى آن تا به امروز در بين ما بخوبى حفظ گشته است. ضرب­المثلهاى گوناگونى چون "اود آستيندا بلا قالماز"(هر بدى در دم آتش نابود ميشود)، "اود اوراز"(آتش مقدس است) و … همچنين نامگذارى انسانها با نام اوراز-آراز(آتش)، اسپند دود كردن منازل، عبور دادن گله­ هاى گوسفندان زير بوته هاى آتش فروزان به اين نيت كه ارواح خبيث در دم آتش از بين برود، خاموش نكردن اجاق در حال فروزان، مقدس شمردن تـنور و تـنمّاى آمال از تـنور(تامديرا مانكلاينگـى سيلماق)، كندن بخور سوزها و آتشدانها بر روى سنگ مزارها(نمونه اين سنگ مزارها در قبرستان تاريخى خالدنبى در شمالشرق گنبدقابوس فراوان است) و… همگـى نشان از احترام توركمنها به آتش ميـباشد. از لابلاى متون تاريخى اينگونه استـنباط ميشود كه جنگاوران توركمن قبل از رفتن به ميادين رزم، آتش بزرگـى افروخته دور آن حلقه زده در حاليكه شمشيرهاى خويش را از نيام بر ميكشيدند با صداهايى شبيه زوزه گرگ روحيه خود و يارانشانرا تقويت ميكردند كه بقاياى اين نوع مراسم در آيئن شمنى دفع ارواح خبيثه و پرخوانى و نيز رقص مشهور توركمنى بنام "رقص خنجر/ ذكر" مشاهده ميكنيم. در اين باره در « فرهنگ معين» زير كلمه " اجغار" چنين آمده است: " آتش افروخته، روز شانزدهم ماه چهارم، مغان/ روحانيون خوارزم در شبِ اين روز مانند سده آتش مى افروختند و بر گرد آن باده مينوشيدند". (خوارزم/ خيوه شهرى در شمال كشور توركمنيستان). 

معنى كلمه چهارشنبه سورى:

   چهارشنبه سورى اگر مستقيما ترجمه شود "چهارشنبه طويى"، جشن چهارشنبه است. " سور/ Sür" در توركى سرور و شادمانى است "دونيأنى/ دؤورانى ســـورمك dünýäni sürmek"  در گرامر فارسى مضاف اليه قبل از مضاف ميايد يعنى اگر اين نام بفارسى برگردانده شود ميبايستى "سورِ چهارشنبه" ذكر شود نه چهارشنبه سورى كه مضمون توركى "چهارشنبه طويى/ چارشنبه سورى" است را بيان كند. شنبه نيز كلمه­ اى فارسى نيست در عربى بدان «السبط» و در عبرى «شوباط» و در روسی "سوبوتا"  گفته ميشود.

در چارشنبه طویی، يال و دم اسبان را با زيورآلات مخصوصى مى آرايند و آنها را روانه صحرا كرده آزاد ميگذارند همچنين در اين روز زنان  موهايشانرا به شيوه  خاصى تزيين ميكنند سپس بر فراز تپه بلندى آتش افروخته تا قبل از طلوع آفتاب دور آن جمع می شوند (پریدن از روی آتش نشانه بی احترامی به آتش بوده و در نزد تورکمنها مرسوم نیست). رسم برافروختن آتش اشاره به يك حادثه تاريخى نيز ميكند و آن اينكه توركانى كه در "ارگنه قون" در محاصره بودند بكمك افروختن آتش توانستند محاصره  را شكسته، راه سرزمين پدريشانرا بيابند. اين روز رستاخيز يعنى بازگشت به سرزمين مصادف بود با شروع فصل بهار. بهمين خاطر خان توركان هرساله بيادبود آن روز آتش بزرگـى افروزانده، با كوبيدن پتك  بر روى آهنى كه در آتش بزرگ قرار داده شده آغاز سال و جشن را اعلام ميكند. شركت كنندگان در مراسم چارشنبه سورى سپس به كنار چشمه مقدس رفته به نشانى پاك شدن از آن عبور كرده به نشانى بركت كوزه هاى خويش پر كرده بمنازل می آورند و از آن خود و احشام شانرا سيراب كرده  به چهار گوشه خانه می پاشند علاوه بر آن از خاكستر آتش چارشنبه جلوى منازل می پاشند تا ارواح بد را دور سازند. در اين شب تمامى اهالى چه دارا چه فقير پلو می پزند. از ديگر مراسم جالب شب چارشنبه سورى آوردن آتش و افروختن آن در جلوى منازل افراديكه در طول سال يكى از افراد خانواده شانرا از دست دادند ميباشد. با افروختن آتش پايان مراسم سوگوارى آنان اعلام ميشود.

   از مراسم جالب شب چارشنبه سورى " قوشاق ساللاما دأبى" (مراسم آويختن شال كمر) است. بدين معنى كه جوانانى كه نامزد دارند شال كمر خود را از درختی می آویزند هر يك از دختران مى بايستى شال كمر نامزد خود را شناخته سوغاتى را كه در طول سال تهيه كرده نظير دستمال يا جوراب گلدوزى شده را به آن ببندند. خانواده داماد نيز سوغاتى مفصلى بخانواده نوعروسان آينده­شان ميفرستند.

  مراسم گوناگون و جالب شب چارشنبه توركان توجه بسيارى از سياحان خارجى را بخود جلب كرده است از آنجمله در قرن 13 ميلادى ماركوپلو سياح ايتاليايى در حين عبور از آنادولى به مراسم چارشنبه سوری تورکان اشاره ميكند.

                                                           *******

2- ريشه پـيدايش جشن بهار

 

    در دوره شوروی برخى از محققان توركمنستان جشن نوروز را متعلق به كردها و فارسها قلمداد كرده، نمى­توانستند و يا نمی خواستند ارتباط آنرا با ملت خودشان درك كنند. در حاليكه جشن نوروز جشنى است متعلق به همه ملل آسياى ميانه از آنجمله ملت تورك و توركمن است. اختصاص دادن آن تنها به فارسها و يا كردها تفكرى بسيار نادرست است. چرا:

اولاً  كردها " روز" را " روژ ميگويند.

ثانياً در گرامر فارسى صفت بعد از اسم ميايد، يعنى در زبان فارسى بجاى كلمه نوروز، روزِ نو گفته ميشود (مانند لباسِ نو، خانه نو...)

   اگر نوروز بعنوان بعنوان روزِ نو تلقى شود در آنصورت دو سئوال مطرح ميشود:

1- چرا فارسها تحويل سال را با عنوان تحويل روز(نوسال/سالِ نو بجاى روزِ نو) بيان ميكنند. يعنى آنان بجاى نوروز مى­بايستى نوسال/ سالِ نو بگويند.

2- سابقه تاريخى و قدمت زبان فارسى باندازه قدمت نوروز نيست. در اين زبان نمى­توان مفاهيم پرسابقه­ا اى مثل نوروز را افاده كرد. چگونه زبانى كه خود اينهمه قدمت ندارد بحث از نوروز را بميان آورد.

 بگمان ما كلمه نوروز ارتباطى با زبان فارسى ندارد. چرا:

1- نوروز فقط بعنوان يك اسم فقط به كلمه فارسى روزِ نو شباهت دارد.

2- نوروز از زبان ديگرى ترجمه و بجاى روزِ نو بصورت نوروز بزبان فارسى وارد شده است.

   اگر مورد نخست را قبول كنيم بايد نوروز را بعنوان يك اسم بپذيريم، و اگر مورد دوم صحيح باشد پس در آنصورت به يافتن ريشه اوليه اين اسم و چگونگـى ورود آن بزبان فارسى پرداخت. بعنوان مثال در كتاب قديمى زردشتيان بنام اوستا به كلمه نوروز برنمىخوريم. چرا اين كتاب مذهبى نامى از نوروز بميان نمى­كشد؟ ما حدس ميزنيم كه پيدايش نوروز بسيار قديمتر از ظهور دين زردشت باشد.

 دكتر مهرداد بهار نيز در مدخل كتاب " تخت جمشيد" خود و هم در مصاحبه خود با مجله آدينه (شماره بهار 1372) چنين تصريح ميكنند"... جشن نوروز در اصل يك جشن آريايى نبوده بلكه نخست در بين سومريان مرسوم بوده است... اين آيين از بين النهرين به ديگر مناطق جهان و از جمله ايران رفته است... در كتاب دينى اوستا نيز نشانه اى از نوروز وجود ندارد". ايشان در ادامه سخنانشان آمدن اين آيين از آسياى ميانه (تركستان) را نيز محتمل ميدانند.

   "از ميتولوژى ملتهاى ترك زبان نيز چنين استنباط مى شود كه در بين نياكان ما نيز آيينهاى گوناگونى به اين مناسبت متداول بوده است. بويژه برگزارى مراسم بسيار باشكوهى بين تركهاى آذربايجان، قازاق و اؤزبك( ينگـى گون بايرامى/ جشن روز نو) تاكنون نيز حفظ گرديده است. در اثر فناناپذير شاعر و حكيم ترك" يوسف بالاساغـونلى" بنام " قـوتاتـقـو بيليك"(علم سعادت بخش) كه نزديك به هزارسال پيش برشته تحرير در آمده است، ستايش بهار پس از ستايش خدا، پيغمبر و صحابه در جايگاه سوم يعنى قبل از مدح پادشاه بزرگ تركستان بوغــراخان مى آيد و اين خود بيانگر توجه ويژه تركان به بهار و آيينهاى آن مى باشد." (ب. گری ریشه پیدایش بهار. جزوه)

1- جشن بهار در بين سومريان

   " در شهرهاى بزرگ مزوپوتاميا(بين النهرين) تقريباً همه روزه اهداء قربانى براى خدايان مرسوم بوده مردم محصولاتى نظير گوشت، شير، فراورده هاى كشاورزى، شير و شراب را به جشن اهداء ميكردند. استعمال انواع ادويه، عطريات و سوزاندن گياهان خوشبو معمول بوده است. در اين جشنهاى روزانه كه از طرف روحانيون اداره ميشد مردم معمولى نمى توانستند شركت بكنند و يا خيلى كم شركت ميكردند. اما در جشنهاى ماهانه و سالانه با شور و شوق زايدالوصفى شركت كرده آيينهاى دينى خود را نيز بجا مىآوردند. معروفترين جشن سومريان جشن بهار بوده است. مراسم و آيينهاى جشن در تمام طول روز با شركت عمومى و با شور وهيجان بىنظيرى ادامه پيدا ميكرد. اين جشن و سرور با برگزارى مراسم ازدواج مقدس به نقطه اوج خود ميرسيد. اين آيين در حقيقت تكرار سمبوليك مراسم ازدواج ميان حاكم بزرگ شهر اوروك " دومــوزى"* ( خداى بارورى و فراوانى ، اين اسم در كتاب انجيل بصورت تموس قيد شده است) و نيمه خدا " اين-آننا"**(الهه زيبايى) بود كه با شركت حاكم وقت هر شهر در نقش دوموزى و يك زن روحانى بلندپايه در نقش "اين-آننا" صحنه سازى ميگرديد.

   آماج سومريان از تكرار سالانه اين آيين در حقيقت اظهار تمناى برآورده شدن آرزوى دوگانه شان از سوى خدايان بود كه يكى حصول اطمينان از تأمين گشتن رفاه و فراوانى در سرزمينشان، ديگرى تمناى طول عمر براى حاكم بزرگشان بوده است..."

                            (برگرفته از: ن.س. كرامر. مزوپوتاميـين  Mesopotamien - نيويورك 1971)

2- جشن بهار در بين تركان آلتاى، جشن آى زيت

   " اين جشن در آغاز بهار در ميان باغ و بيشه زاران بخاطر و بنام الهه زيبايى آلتاييان " آى زيت"*** برگزار ميگرديد. آيينهاى اين جشن را شامانهاى سفيدپوش اداره ميكردند(شامان، روحانى آيين شامانيزيم است. ب. گ). شامان از بين مردم 7 دختر و 7 پسر جوان را انتخاب كرده در دو سوى خويش مى ايستاند، سپس آنها را با خود به معبد آى زيت مى بُرد و در آنجا مراسم جشن و سرور برپا ميگرديد. در روزهاى جشن مردم خانه هاى خود را بشكل زيبايى آراسته، زيباترين لباسهاى خود را بر تن ميكردند و بهترين غذاها را مى پختند.

   مردم آلتاى آى زيت، الهه زيبايى خويش اينگونه تصوير ميكردند: او در حاليكه روسريى سفيد بر سر، شالى سفيد بر دوش و چكمه اى سياه با ساقهاى بلند تا زانو به پا دارد بر صخره هاى ستبر تكيه زده بخواب و رويا فرو مى رود و يا در ميان درختان جنگل به گشت و گذار مىپردازد..."

(برگرفته از: كاميل ولى اف- ايلين يادداشى، ديلين يادداشى. باكو 1988)

3- جشن بهار در ميان گوك توركان، ارگـنـه قـــون

 ارگنه قون Ergene kon يكى از افسانه هاى گؤك توركها ميباشد. در اين افسانه گؤك توركان در سرزمين مرتفعى كه دورادور آن با كوههاى صعب العبورى محصور بود به مدت 400 سال زندگـى ميكنند. آنان در آنجا به كشف آهن موفق ميشوند. ارگنه به معنى كمره كوه و قون به معنى سكنى گزيدن(از مصدر قونماق) ميباشد. ارگنه قون يكى از افسانه هاى توركان اوغوز بشمار ميرود. اصل آن شعرگونه بوده است، طى قرون و اعصار متمادى سينه به سينه نقل ميگشته تا اينكه در سده هاى اخير كوتاه شدى آن در اشكال گوناگون نوشته شده است.

خلاصه مضمون داستان

   گؤك توركها بختشان بيدار، تيرشان رسا و نيرويشان چيره بود. دشمنان جمله همداستان گشته به كين خواهيشان برخاستند. پس از ده روز جنگ دشوار گؤك توركها چيره شدند. سران قوم مغلوب انجمن بزرگـى ساخته به چاره جويى نشستند و چنين گفتند: "اگر عليه گؤك توركها دست به نيرنگ نزنيم سرانجام كارمان به خسران خواهد كشيد. ديگر بار لشكر آراستند و جنگ و نيرنگ را برابر ساختند، كارگر افتاد و گؤك توركها دچار هزيمت شدند، سالمندانشان را از دم تيغ گذراندند، جوانانشانرا به بردگـى گرفتند، خانه هايشانرا ويران كرده اموالشانرا بغارت بردند.

   از بزرگ زادگان گؤك توركها تنها يكى از پسران ايلخان كه در آن سال همسر گزيده بود و ديگرى خواهرزاده وى دوقغـوز-اوغوز زنده مانده بودند كه به بردگـى دشمنان درآمده بودند. آنان در فرصتى مغتنم، شبانه سوار بر اسبى شده همراه همسران خويش از دست دشمنان گريخته به زادگاه خويش برميگردند. احشام فراوانى مىيابند كه آنها نيز از دست دشمنان گريخته به چراگاههاى خويش برگشته بودند. دو بزرگ زاده گؤك تورك چاره را در آن ديدند كه بهمراه احشام خود زيستگاه امنى در ميان كوههاى صعب العبور بيابند تا از گزند كينه جويانشان در امان بمانند. پس از جستجوى زياد سرانجام سرزمين دلخواهشانرا يافتند. نخجيرگاهى بغايت زيبا، دشتى فراخ، كران تا كرانش پوشيده از گل و گياه، آبهاى گورا از هر سو روان... پروردگار را سپاس فراوان گفته در آنجا سكنى گزيدند".(ب. گری)

  گؤك توركانى كه در نتيجه مكارى و توطئه­ئچينى چينيان از دست همنژادان تاتار خود شكست خوردند تحت رهبرى فرزند كوچك خاقان بزرگ " قايان" و پسرعمويش " توقـوز"  به ارگنه قون پناه آوردند براى اينكه در زمستان از سرما و كمبود آذوقه در امان باشند 3 ماه از سال را در تدارك زمستان و جمع آورى آذوقه سپرى ميكردند. يك سال زمستان بسيار طولانى و سرد گشت آذوقه شان تمام شد. رهبر توركان در روز سى­ام ئچله بزرگ براى يافتن غذا از پناهگاه خويش خارج شد. هرچه گشت غذايى نيافت، ناميد در حال بازگشت به گرگـى برخورد و احوال خود را به گرگ بازگو كرده چنين ناله كرد:

-" ماههايى است كه به مراد ما ميچرخد، ماههايى است كه از گرسنگـى بسيار سختى ميكشيم، برخى از ماهها را ستوده، برخى را نكوهش كرد:

اوْچى جنت ياليدير سه تاى آن همانند بهشت است

اوچى بيزه ياغيدير،           سه تاى آن دشمن سخت ما است

اوچى يغيپ گتيره­ر،           سه تاى آن جمع ميكند و مياورد

اوچى اوروپ دآغيدار".       سه تاى آن درو ميكند و مياورد

گرگ به خان توركان گفت:

-" اى فرزند اوغـوز! در مسيرت به يك دوراهى برميخورى، در آنجا يك گله گوسفند، يك دسته خرمن گندم و يك دستاس(آسياب دستى) و دوك نخريسى مى­بينيى. آنها بردار و بميان ايلت برگردد. گوسفندها را بخور ولى بره هايشان را نگهدار، از پشم آن بكمك دوك لباس بباف، از پوست آن لباس ضخيم تهيه كن، از گندم نان تهيه كن كه بتوانى تا بهار تحمل كنى. در بهار بره­ها را پرورش ده، دانه­ه هاى گندم را برزمين بكار و آنرا با عـرق پيشانى ات آبيارى كن."

  فرزندان اوغـوز با راهنمايى گرگ توانستند بر مشكلات خويش فائق آمده روزگار را بخوشى بگذرانند. خان توركان دوباره به گرگ برخورد و بر طبق مصلحت روز سى­ام چله بزرگ را جشن بزرگ اعلام كرد.]

400 سال بدين منوال گذشت. شمار گؤك توركان و نيز اموال و احشامشان ديگر بار چنان فزون گشت كه ديگر در ارگنه قون نمى گنجيدند. براى رهايى از اين تنگنا در كنگره  بزرگـى به كنكاش نشستند و در چاره زيرين همرأى شدند:" از نياكانمان شنيديم كه در بيرون اين كوههاى سر به فلك كشيده سرزمينست بغايت پهناور و دلگشا با شهرهايى زيبا و آبادان، موطن نياكانمان نيز آنجا بوده است. پروردگار را سپاس مى گوييم كه ما امروز در چنان وضعى نيستيم كه از بيم دشمنانمان خود را در اين كوهها محبوس نماييم، راه خروجى جسته همچون سيلى خروشان بيرون آييم. با آنان كه با ما سر جنگ دارند بستيزيم و با آنانكه از در دوستى در آيند آشتى كنيم.

   كوهى را كه در تركيب آن آهن فراوان بود يافتند و با نصب دمه و كوره هاى عظيم صخره هاى ستبر را گداخته راه فراخى گشودند. با تعيين ماه، روز و ساعت مساعد چون سيلى خروشان بسوى دشتهاى بيكران سرازير گشتند و از مشاهده چشم انداز دلگشا و لطافت هواى روحبخش بهارى به شور و وجد آمدند. كينه جويانرا به زانو در آوردند و با عافيت جويان مدارا كردند. و بدينگونه ديگر بار با فرمانروايى بر سرزمين نياكان خود بزرگترين ملت جهان گشتند.

   از آن تاريخ بزرگداشت آن روز پر شگون و برپايى آيينهاى ويژه براى زنده نگهداشتن خاطره آن پيروزى بزرگ در بين گؤك توركان مرسوم گشت. در روز جشن، ابتدا آتش بزرگـى برافروخته قطعه اى آهن در ميان آن ميگذاشتند، چون آهن سرخ ميشد، آنرا با گيره اى برداشته بر روى صندل مى نهادند. ابتدا خاقان بزرگ و سپس ديگر بزرگان با چكش بر آهن ميكوبيدند و بدينگونه جشن و سرور همگانى آغاز ميشد…"

(برگرفته از: سيدكمال قارالى اوغلو. تورك ادبياتى تاريخى. استانبول 1973)

                                                                        *****

بدين ترتيب روز نجات توركان از محاصره و بازگشت آنان به زادگاه پدريشان بعنوان روزِنو، رستاخيزى نوين در تاريخ آنان ثبت گرديد.

   دانشمندان تورك نخستين بار به تنظيم تقويم پرداختند. نخستين تقويمى كه آنان تقديم جامعه بشرى كردند تنظيم سال برمبناى 12 حيوان است كه هنوز هم رواج دارد. تقويم 12 حيوانى توركان با سال موش آغاز ميگردد. در ايران قبل از حكومت سلطان جلال الدين توركمن سلجوقى تقويم مشخصى رايج نبوده و يك مبناى خاصى براى آغاز سال نو معلوم نبود. در تقويمى كه بعدها با نام سلطان ملكشاه توركمن سلجوقى بنام تقويم جلالى ثبت گرديد، آغاز سال نو 21 مارس مصادف اول فروردين اعلام گرديد.

   در ادبيات قديمى­مان  از برگزارى شادمانه و گرم نوروز اطلاعاتى در دست داريم. در كتاب تاريخ بخارا نوشته ابوبكر نرشچى در قرن دهم ميلادى و نيز در اثر جغرافيايى بنام حدودالعالم از وجود جشنى بنام " چوپان نوروزى" (نوروز چوپانى) اشاره شده است. در بين توركمنها ضرب المثلهايى همچون "توغسان دولسا قيش ساويلار"(بعد از سپرى شدن 90 روز زمستان تمام ميشود) وجود دارد كه حاكى از آگاهى آنان نسبت به جشن نوروز و برگزارى آنست.

   طبق روايات مردمى در روز آغاز سال و جشن بهار جوانانى را كه به سن بلوغ ميرسيدند را سوار بر اسب سفيد كرده از تاس طلايى آب مى نوشانيدند و جشن بزرگـى برپا ميكردند.

 در اشعار مختومقلى شاعر ملى تركمنها به اين بيت برميخوريم:

"يـرده نوروز حورماتى، گـؤكده يئلديز حورماتى

آيئنگ- گونينگ حورماتى، گناهيم گذشت ايله"

(در زمين به حرمت نوروز و در آسمان به حرمت ستاره

به حرمت ماه و خورشيد از گناهانم درگذر)

   برگزارى جشن نوروز در جمهوريهاى  توركى زبان آسياى ميانه تحت اشغال بلشويكها از آنجمله توركمنيستان قدغن بود. جمهورى توركمنيستان پس از اعلام استقلال خويش در 27 اكتبر 1991 در دهمين كنگره شوراى نويسندگان بتاريخ 28-27 فوريه 1991  بيست و يكم مارس نوروز بعنوان جشن ملى پذيرفته شده آنرا روز تعطيل اعلام گرديد.

    

 بار ديگر فرارسيدن چارشنبه سورى/ چارشنبه طويى  و جشن نوروز را بعموم هموطنانيكه به آداب و سنن ديگران احترام ميگذارند صميمانه شادباش ميگويم.

************

آ. گلی